Zondagvoormiddag 16 april 2023 om 10.30 u.
Theaterzaal ArtA’A (Academie/Bibliotheek)
Stationsplein 25 in 9880 Aalter (ruime parkeergelegenheid)

“HET VERHAAL VAN VLAANDEREN”:
MEETJESLANDSE HISTORICI VOOR DE CAMERA EN ACHTER DE SCHERMEN

Een medium als televisie biedt veel mogelijkheden, maar heeft ook beperkingen, bijvoorbeeld op het vlak van financiering, uitzendtijd (selecteren is snijden en/of vergeten) en publieks-gerichtheid. Dat de tiendelige reeks “Het verhaal van Vlaanderen” honderdduizenden kijkers wist te bereiken, toont aan dat geschiedenis nog altijd aandacht geniet.

En wat blijkt met deze reeks? Zowat iedereen heeft er ook een mening over. Dat geschiedenis leidt tot kritische zin is hiermee ook bewezen. Of niet? Is alle kritiek gerechtvaardigd? Klopt het verhaal dat in diverse opiniestukken werd opgehangen? Gaat het niet om ideologie? Deze vragen zullen we voorleggen aan twee Meetjeslandse historici die zelf aan het programma meewerkten.

We peilen naar hun inbreng, wanneer ze werden betrokken, waarom ze werden benaderd enz.
Afsluitend mag ook het publiek vragen stellen.

Dr. Véronique Lambert in Afl. 4 “De Guldensporenslag” (beeld VRT)

Zondagvoormiddag 10 september 2023 om 10.30 u.
Concertzolder Oud St.-Jozef
Mevrouw Courtmanslaan 92 in 9990 Maldegem

PIETER POURBUS EN DE GESCHILDERDE KAART VAN HET BRUGSE VRIJE (1571)

In 1561 vroeg het Brugse Vrije, de grootste en rijkste kasselrij van het graafschap Vlaanderen, aan Pieter Pourbus om een kaart te schilderen van haar hele territorium, inclusief wegen, waterlopen, dorpen en steden. Tien jaar later leverde de schilder-cartograaf zijn magnum opus af.

De “geschilderde kaart van het Brugse Vrije” (1571) bevindt zich op het kruispunt tussen schilderkunst en cartografie en brengt een groot deel van Kust-Vlaanderen aan het einde van de zestiende eeuw op een unieke manier in beeld. Pourbus schilderde de kaart op een schakelpunt in de geschiedenis: net voor de Tachtigjarige Oorlog en later de industrialisering het kustlandschap voorgoed zouden veranderen.

Daardoor is de kaart een laatste, waardevolle getuige van het laatmiddeleeuwse landschap rondom Brugge. Maar ook door haar combinatie van schaal, afmetingen en details is het schilderij een uniek kunstwerk.

De lezing vertelt ook het verhaal achter de tentoonstelling Pieter Pourbus. Master of Maps, die tussen 1 december 2022 en 16 april 2023 liep in het Groeningemuseum. Daarin stond de geschilderde kaart letterlijk en figuurlijk centraal.

Nieuw onderzoek op zijn hele cartografisch oeuvre geeft een nieuw en verrassend inzicht in Pourbus zijn cartografisch productieproces.

Kaart van het Brugse Vrije (1571). Noordoostelijk deel

Zondagvoormiddag 8 oktober 2023 om 10.30 u.
B&B De Steenhove
Veldeken 41 in 9850 Nevele (Deinze)

DE NEDERLANDSE DATABANK DELPHER: EEN VLAAMS VERHAAL

Delpher ontsluit ruim 100 miljoen pagina’s uit Nederlandse kranten, boeken en tijdschriften en de verantwoordelijke daarvoor is zowaar een Vlaming.

Meer nog: Steven Claeyssens komt uit het Meetjesland en heeft zijn roots in Landegem en Lovendegem. Hij studeerde Germaanse filologie aan de UGent. Steven schreef een proefschrift over de Nederlandse uitgeversgeschiedenis en was achtereenvolgens werkzaam bij de universiteitsbibliotheek van Leiden, de Koninklijke Bibliotheek en de nationale bibliotheek van Nederland.

Sinds 2016 is Steven de eerste conservator digitale collecties van de KB. Hij is dan ook de geknipte man om ons door het laagdrempelige Delpher te loodsen. Hij zal ons aantonen op welke manier het digitale archief kan worden ingezet voor wetenschappelijk onderzoek of nuttig kan zijn voor wie graag om welke reden ook in oude kranten, tijdschriften en boeken snuistert.

Optie ontbijt+ lezing!
B&B wil ook zeggen breakfast en voor wie iets vroeger naar de Steenhove kan komen, staat een uitgebreid ontbijt klaar (20 à 22 euro).
Wel graag inschrijven daarvoor via +32 (0)9 371 68 78 of info@desteenhove.be

Dr. Steven Claeyssens

Zondagvoormiddag 12 november 2023 om 10.30 u.
Grote Raadzaal
Kasteeldreef 72 in 9920 Lovendegem (Lievegem)

MEETJESLANDSE DOPERSVERHALEN.
REFORMATIE IN ONZE CONTREIEN

In het begin van de 16de eeuw werd Europa overspoeld door de nieuwe godsdienstige ideeën van Luther en Calvijn. Snel bereikten ze de grote steden van Vlaanderen, vooral de handelsstad Antwerpen.

In het zuiden van het Meetjesland, aan de oevers van de Hoogkale (het latere kanaal van Gent naar Brugge) groeide stilaan in Merendree en in de omliggende gemeenten Lovendegem, Waarschoot en Zomergem een doperse gemeenschap. In Deinze, Hansbeke, Zomergem en Eeklo preekten calvinistische predikanten en kenden een grote aanhang.

Door het gezamenlijk hardhandig optreden van de wereldse overheid en de kerk moesten vele protestanten hun geloof met de dood bekopen.
Wie nog kon, vluchtte naar het veilige Noorden en kwam nooit meer naar de geboortegrond terug.

“Kaarte van Staats Vlaanderen (…) gemaakt door W. T Hattinga”.
Bron: Zeeuws Archief.
Na de Vrede van Münster in 1648 groeide het dorpje Eede door de toestroom van doopsgezinde vluchtelingen uit de Zuidelijke Nederlanden.

Zondag 10 december 2023 om 10.30 u.
De Koperen Leeuw
Tieltsesteenweg 30 in 9900 Eeklo

“ROOMEN OF DE DOOD”: EEN VERHAAL VAN MEETJESLANDSE ZOEAVEN

De eenmaking van Italië is een lang verhaal, dat loopt van 1820 tot 1870, eindigend met de inname van Rome. Het was de Franse periode, bezetting, die het nationalisme aanwakkerde en ook die periode betekende kennismaking met het liberalisme. Belangrijke namen, mannen, uit die periode zijn Mazzini, Cavour en, misschien de meest bekende, Garibaldi.

Er vonden meerdere revoluties plaats in de diverse Italiaanse staten, voornamelijk koninkrijken. Vooral Oostenrijk en Frankrijk probeerden hierbij hun invloed te verhogen, wat de toestand vaak nog ingewikkelder maakte. De paus moest als staatshoofd meermaals de benen nemen. In 1860 richtte hij een internationaal vrijwilligersleger op. Het was was zo’n 10 jaar actief. Er dienden in verhouding veel Meetjeslanders in.

Hoe kwam dat? Wie waren ze? Wat kennen we van hun belevenissen? Er is al af en toe onderzoek gebeurd. Meerdere antwoorden kunnen we afleiden uit tal van brieven die bewaard bleven, maar die ook nieuwe vragen oproepen. Die leiden op hun beurt misschien ook naar nieuwe inzichten en verklaringen.

Ingekleurde pentekening van een gevecht tussen Garibaldisten en Zoeaven (sterk beschadigd fragment), dat de Urselse zoeaaf Petrus Goossens in zijn uniformkoker bewaarde. (privaat archief)